ΜΟΥΣΕΙΑ ΙΙ – ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΑ – ΟΛΟΚΛΗΡΩΘΗΚΕ

ΣΥΝΟΨΗ ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΩΝ ΠΡΑΞΗΣ

Ημερομηνία Έναρξης/Λήξης Πράξης: 1/11/2017- 30/4/2021

Α) Περιγραφή των βασικών δράσεων

Η πράξη ΜΟΥΣΕΙΑ ΙΙ αποτέλεσε φυσική συνέχεια της πράξης ΜΟΥΣΕΙΑ και κεφαλαιοποίησε σημαντικό τμήμα των αποτελεσμάτων της. Βασικός στόχος της πράξης ήταν η ανάπτυξη

συνεργασιών ανάμεσα στα πανεπιστημιακά ιδρύματα και τους υπεύθυνους για την προστασία της πολιτιστικής κληρονομίας μέσω κοινών δράσεων που εφαρμόστηκαν ταυτόχρονα και στις δύο χώρες. Έμφαση δόθηκε στην κατανόηση των μηχανισμών που επιβαρύνουν την ποιότητα του αέρα σε εσωτερικούς χώρους και στην αναγνώριση πηγών επικίνδυνων ρυπαντών. Σημαντική δράση με μακροπρόθεσμο όφελος για όλους τους χώρους έκθεσης και φύλαξης έργων τέχνης είναι η ανάπτυξη και εγκατάσταση συστημάτων παρακολούθησης της ποιότητας του αέρα με δυνατότητα συλλογής και επεξεργασίας των δεδομένων και αποστολής ειδοποιήσεων σε περιπτώσεις υπερβάσεων προκαθορισμένων ορίων συγκέντρωσης. Τέλος σημαντικά οφέλη υπήρξαν από τις δράσεις επικοινωνίας που περιλάμβαναν τη λειτουργία ιστοσελίδας, τη δημιουργία δίγλωσσων ενημερωτικών φυλλαδίων, τη διοργάνωση δύο ημερίδων και την παρουσίαση των αποτελεσμάτων σε διεθνή συνέδρια με κριτές.

Β) Αποτελέσματα Πράξης (αναμενόμενα για όσα δεν έχουν ολοκληρώσει)

Η πράξη ΜΟΥΣΕΙΑ ΙΙ κινήθηκε με γνώμονα την ανάπτυξη βιώσιμων λύσεων και προϊόντων που εφαρμόζονται άμεσα, αλλά έχουν και μακροπρόθεσμα οφέλη στην προστασία των ευπαθών έργων τέχνης. Τα βασικά αποτελέσματα της πράξης είναι:

 

α) Η λεπτομερής αποτύπωση των συγκεντρώσεων των σημαντικότερων αέριων ρύπων και του σωματιδιακού και μικροβιακού φορτίου στους εσωτερικούς χώρους των συνεργαζόμενων μουσείων (Ιστορικό Μουσείο Κρήτης (ΙΜΚ) και Βυζαντινό Μουσείο Αρχιεπισκόπου Μακαρίου Γ’ (ΒΜ)).

β) Η ανάπτυξη μόνιμων μέτρων προστασίας των εκθεμάτων από ευπαθή υλικά που περιλαμβάνουν την αναβάθμιση υφιστάμενων προθηκών σε μικροκλιματικές, την αναβάθμιση των συστημάτων εξαερισμού, τη χρήση απορροφητικών υλικών για επικίνδυνους αέριος ρύπους και την τοποθέτηση ελεγκτών της υγρασίας.

γ) Η γενετική ταυτοποίηση των επικίνδυνων μικροοργανισμών που επικάθονται σε πραγματικά εκθέματα με σύγχρονες μοριακές τεχνικές.

δ) Η εγκατάσταση μόνιμων συστημάτων παρακολούθησης της ποιότητας του αέρα στους εσωτερικούς χώρους των συνεργαζόμενων μουσείων.

ε) Η δημιουργία βάσεων δεδομένων συγκεντρώσεων επικίνδυνων ρυπαντών, οι οποίες συμβάλλουν σημαντικά στην συνεργασία μεταξύ των επιστημόνων Ελλάδας και Κύπρου.

Γ) Καινοτομίες

Βασική καινοτομία της πράξης ήταν η ανάπτυξη και εγκατάσταση εξειδικευμένων, για χώρους παρουσίας ευπαθών υλικών, συστημάτων παρακολούθησης της ποιότητας του αέρα μέσω καταγραφής των συγκεντρώσεων των σημαντικότερων ρυπαντών που συναντώνται σε εσωτερικά περιβάλλοντα. Αναπτύχθηκαν δύο συστήματα που βασίζονται σε διαφορετικό είδος αισθητήρων:

α) Σύστημα με παθητικούς σωλήνες δειγματοληψίας και χρήση κάμερας υψηλής ευκρίνειας (υπεύθυνος ΤΕΠΑΚ-εγκατάσταση στο ΒΜ). Το σύστημαναυτό προσφέρεται για την ανίχνευση αέριων ρύπων με χαμηλές τιμές συγκεντρώσεων

β) Σύστημα με ηλεκτρονικούς αισθητήρες χαμηλού κόστους που εστιάζει στη μέτρηση των συγκεντρώσεων αιωρούμενων σωματιδίων σε διάφορα μεγέθη. Το σύστημα αναπτύχθηκε στο Πολ. Κρήτης και εγκαταστάθηκε στο ΙΜΚ.

Τα δύο συστήματα παρέχουν συνεχείς μετρήσεις μικροπεριβαλλοντικών παραμέτρων (θερμοκρασία και υγρασία). Μπορούν να συνδυαστούν (θα γίνει μελλοντικά) και διαθέτουν τη δυνατότητα ασύρματης ή ενσύρματης αποστολής των δεδομένων σε κεντρικό εξυπηρετητή (server). Με αυτή τη διαδικασία και μέσω της επιλογής αποστολής ειδοποιήσεων σε φορητές συσκευές (κινητά τηλέφωνα, ταμπλέτες) δίνεται η δυνατότητα στο αρμόδιο προσωπικό να λάβει τα απαραίτητα μέτρα σε περίπτωση υπερβάσεων των επιτρεπόμενων ορίων. Χαρακτηρίζονται από μικρές απαιτήσεις συντήρησης και διαχειρίσιμο κόστος ανταλλακτικών. Καινοτόμος δράση όσον αφορά τις συνεργαζόμενες χώρες αποτέλεσε και η ταυτοποίηση με σύγχρονες μοριακές τεχνικές των μικροοργανισμών (βακτήρια και μύκητες) που συναντώνται στην ατμόσφαιρα των μουσείων αλλά και επικάθονται πάνω στα πραγματικά εκθέματα. Μέσω της δράσης αυτής επιτεύχθηκε ο η καλύτερη αναγνώριση των πιθανών πηγών από τις οποίες προέρχονται οι μικροοργανισμοί αλλά και προσδιορίστηκαν ακριβέστερα οι επιδράσεις τους στα εκτιθέμενα ευπαθή αντικείμενα.

Δ) Δυνατότητα χρήσης από άλλους Δικαιούχους

Ουσιώδες στοιχείο της βιωσιμότητας των αποτελεσμάτων είναι η δυνατότητα τοποθέτησης των συστημάτων παρακολούθησης και σε άλλα μουσεία και η σύνδεση τους στην ίδια βάση δεδομένων. Απώτερος στόχος είναι σύνδεση όσο το δυνατόν περισσότερων Μουσείων σε κοινή πλατφόρμα παρακολούθησης της ποιότητας του αέρα, με τελικό στόχο την υλοποίηση κοινών στρατηγικών προστασίας της πολιτιστικής κληρονομιάς Ελλάδας και Κύπρου. Σε αυτό το πλαίσιο δυνητικοί χρήστες είναι όλοι οι Δικαιούχοι που ασχολούνται με την φύλαξη ή έκθεση αντικειμένων υψηλής πολιτιστικής αξίας. Επιπλέον με κατάλληλες τροποποιήσεις, τα συστήματα καταγραφής και παρακολούθησης της συγκέντρωσης των αέριων και σωματιδιακών ρύπων μπορούν να εγκατασταθούν σε κάθε εσωτερικό περιβάλλον, με αποτέλεσμα να μπορούν να χρησιμοποιηθούν από κάθε Δικαιούχο που εστιάζει στη διασφάλιση της καλής ποιότητας του αέρα σε δημόσια κτίρια (σχολεία, γραφεία, υπηρεσίες κλπ.). Το Πολ. Κρήτης και το ΤΕΠΑΚ έχουν αποκτήσει την απαραίτητη τεχνογνωσία αφενός να αποτυπώσουν την υφιστάμενη κατάσταση με χρήση σύγχρονων οργάνων ακρίβειας και αφετέρου να προσαρμόσουν τα συστήματα με χρήση κατάλληλων αισθητήρων σε κάθε εσωτερικό χώρο. Ενδιαφέρον παρουσιάζει και η σύνδεση τους με τα υπάρχοντα συστήματα παρακολούθησης της ενεργειακής κατανάλωσης, παρέχοντας έτσι τη δυνατότητα ολοκληρωμένης διαχείρισης των κτιρίων.

ΔΗΜΟΣΙΟΤΗΤΑ

  1. Παρακαλούμε συμβουλευτείτε την Τελική Έκθεση Αποτελεσμάτων Δημοσιότητας, όπου παρουσιάζονται τα σημαντικότερα αποτελέσματα δημοσιότητας καθώς και φωτογραφίες της Πράξης εδώ
  2. Eνημερωτικό φυλλάδιο της Πράξης ΜΟΥΣΕΙΑ ΙΙ
  3. Φωτογραφίες: 1, 2, 3, 4, 5, 6